Ewa Partum „Now My Idea Is a Golden Idea”

Idea pracy wykorzystującej sztabkę złota o próbie 999,9 i wadze jednej uncji pojawiła się w 1974 roku w związku z performance Ewy Partum Change (Zmiana) w łódzkiej Galerii Adres. Choć pierwotnie nie udało się zrealizować tego śmiałego pomysłu, performance połączył zagadnienia rynkowej wartości dzieł sztuki oraz waloryzacji ciał kobiet, w tym artystek, w kulturze patriarchalnej.

Zaproszenie na Zmianę opatrzone było wydrukowanym w złotym kolorze zdaniem „moja aktualna idea jest złotą ideą / now my idea is a golden idea” i stanowiło osobną pracę konceptualną. W trakcie performance’u dwudziestodziewięcioletnia Partum podzieliła swoją twarz wzdłuż na dwie części: lewą pozostawiła lekko umalowaną, prawą – wyraźnie postarzyła z pomocą profesjonalnej charakteryzatorki. Była to pierwsza, stricte feministyczna praca artystki, w której dała wyraz swojemu przekonaniu, że ciało kobiety jest w kulturze patriarchalnej specyficznie waloryzowane. Była w tym bliska przedstawicielkom drugiej fali feminizmu rozwijającego się w świecie zachodnim. Jednocześnie podejmując temat ciał kobiet w kontekście ich reprezentacji (w tym reprezentacji w sztuce), wyprzedziła dyskusję dotyczącą utowarowienia ciał kobiet w kapitalizmie. Wraz z rozwojem przemysłu reklamowego i telewizyjnego oraz mediów, reprezentacje ciał kobiet zaczęły służyć sprzedaży wszelkich produktów. Mimo braku realnie funkcjonującego rynku w realiach państwa Bloku Wschodniego, artystki takie jak Partum, czy pochodząca z Jugosławii Sanja Ivekovič, rozpoczęły dyskusję na ten temat – na gruncie teoretycznym rozwinęła się ona na dobre dopiero z początkiem lat 90. XX wieku.

Po upływie niemal 25 lat dwudziestego pierwszego wieku, przywykliśmy do umasowienia zjawiska „wyceny” ciał, w tym wciąż w przeważającej mierze ciał kobiet. Kobiety masowo „inwestują” w swój wizerunek pozwalając swobodnie rozrastać się rynkowi „medycyny estetycznej”. Z drugiej strony, przy nadchodzących regularnie falach kryzysów i ekonomicznej niepewności inwestujemy w „piękne przedmioty”, w tym – obiekty sztuki. Czy sztuka jest cenniejsza niż złoto? Pierwotnie wartość pracy Ewy Partum z 1974 roku wykorzystującej sztabkę złota miała odpowiadać aktualnej wartości uncji złota. Obiekt sztuki byłby tu stricte przedmiotem konkurującym z innymi narzędziami inwestycyjnymi. Na wystawie prezentujemy jej realizację z 2023 roku – sztabkę o wadze uncji złota opatrzoną zdaniem „now my idea is a golden idea”. Jej wartość przewyższa wartość uncji złota o wartość dzieła. Ostatecznie ceny prac Ewy Partum wzrastają wraz z upływem czasu.